بحران ومدیریت بحران در خوزستان

هنگامی که مجموعه شرایط خاصی روال پیش بینی  جریان کار، فعالیت، تولید، خدمت رسانی، زندگی، ارتباطات، تامین نیازهای عمومی سلامت، محیط زیست و افکار عمومی را تغییر یک باره می دهد در این حالت شرایط بحرانی بروز کرده است که با مدیریت درست در این شرایط که همان مدیریت بحران است میتوان آسیبهای ناشی از آن را به حداقل رساند.مدیریت بحران به معنای سوق دادن هدفمند جریان پیشرفت امور به روالی قابل کنترل و انتظار برگشت امور در اسرع وقت به شرایط قبل از بحران.استان خوزستان سالهاست که طعم تلخ بحرانها را چشیده و بزرگترین و بدترین بحران که همانا جنگ تحمیلی باشد را تجربه و تحمل کرده و پس از آن با بحرانهای دیگری از جمله ریزگردها و اخیرا" قطعی پی در پی آب و برق آن هم به مدت طولانی مواجه است. آنجا که پای حیثیت و منافع ملی در میان باشد و عوامل بحران غیر مترقبه و یا خارجی و به عبارت واضح تر مربوط به غفلت و کم توجهی و ضعف مدیریت نباشد خوزستانیها تحمل میکنند و با افتخار با مسایل و مشکلات کنار می آیند وبا صبوری و صلایت مقاومت میکنند و توضیح واضحات است که خوزستانیها در استقامت و جانفشانی الگو و سرآمد هستند. اما وقتی که به این استان که به فرمایش امام راحل دین خود را به اسلام ادا کرده و قسمت عمده تولید ناخالص ملی کشور حاصل تولیدات این استان است و از طرفی بخش عمده معضلات و نابسامانیها و بحرانها در این استان منشاء داخلی دارد و با توجه و تمرکز بیشتر و مدیریت کارآمد ملی و محلی قابل حل است اما لاینحل مانده، اینجا دیگر صبوری و دم نزدن معنایی ندارد و بلکه برعکس سکوت و انفعال باعث پسرفت استان و ضایع شدن حقوق مردم انقلابی وشهید پرور این استان است.این استان ثابت کرد که برای دفاع از میهن اسلامی و نظام همیشه ایستاده و آماده است.نمونه بارز آن تعداد شهدای مدافع حرم است. با این مقدمه خواستم هم یک مروری بر سابقه مقاومت درخشان خوزستان داشته باشم و هم اینکه به مسولین گوشزد کنم که شما هم دین خودتان را به خوزستان ادا کنید.

وجود بحران بخش جدایی ناپذیر جوامع امروزی است و روزانه اخبار بحرانهای سیاسی اجتماعی طبیعی و... را از سراسر جهان میشنویم و چه بخواهیم و چه نخواهیم این بحرانهای بزرگ و کوچک سازمانها و دولتها را تهدید میکند و این دولتها هستند که باید با درایت و برنامه ریزی از بحران جلوگیری و در صورت بروز، آن را مدیریت کنند تا تبعات منفی آن را به حداقل ممکن برسانند. ریزگردها بیش از یک دهه است که مهمان خوزستانی هاست و تبدیل به یک بحران شده و تبعات منفی فراوانی را داشته.هرروزی که مدارس و دانشگاهها تعطیل میشوند خسارت جبران ناپذیر غیرملموسی بر خوزستان و ایران وارد میکند. این بحران به درستی مدیریت نشد و مدیران ملی آنچنانکه شایسته بود به این موضوع ورود نکردند و الان شاهد بحرانی دیگر شدیم. بحران قطع آب و برق و به تبع آن اختلال در تلفنها و ارتباطات و اختلال در تولیدات از جمله تولید نفت که بخش عظیم بودجه ما وابسته به آن است. اگر بدرستی بحران ریزگردها مدیریت می شد شاهد بحرانهای دیگر نبودیم وبه عنوان یک شهروند دلسوزتاکید میکنم اگر در این مقطع مدیریت بحران کارآمد نباشد دچار بحرانهای دیگر میشویم و خدا آن روز را نیاورد.این وصعیت بغرنجی که اخیرا" شاهد آن هستیم ناشی از بحران گرد و غبار و ریزگردها است که متاسفانه تاکنون اقدام شایسته ای در این خصوص صورت نگرفت.یکی از دلایل و بهتر بگوییم بهانه های عدم اقدام جدی در این مورد کمبود اعتبارات است که همگان بر این امر واقف هستیم. اما مدیران کلان باید بین یک طرح و پروژه معمولی و بحرانی فرق قایل شوند.سوال کلیدی این است که آیا خسارات ناشی از این پدیده و بحران را برآورد کرده اند؟ آیا خساراتی که در این مدت به وسایل و امکانات وابزار ومقره ها و ترانسها و پستهای اصلی و فرعی و بطور کلی به بخش برق و آب این استان وارد شده و میشود را محاسبه و برآورد کرده اند. آیا دیگر خسارتهای مادی و معنوی مستقیم و غیر مستقیم را محاسبه کرده اند؟ این اتفاقات حوادث غیر مترقبه و غیر قابل پیشبین نیستند بلکه کاملا" قابل پیش بینی و سپس پیشگیری هستند. پیشبنی و پیشگیری یکی از اجزاء مدیریت بحران است. در این استان پدیده گرد و خاک بطور مکرر وجود دارد امکان بارندگیهای شدید و خفیف و مه  و رطوبت وجود دارد و این امر باعث از بین رفتن عایق خطوط و سپس برق رفتگی و قطع آب و ...میشود. بنابراین ضمن تقدیر از اقدامات شبانه روزی مدیران و کارکنان در گیر این بحرانها باید بگویم که ما دچار یک بحران مدیریتی نیز هستیم. هر تلاشی ممکن است به نتیجه نرسد و یا نتیجه قابل قبول را نداشته باشد. هرچه که تلاشها حساب شده و برنامه ریزی شده باشند اثربخشی آن بیشتر است.لازم است اطلاعات دقیق در دست باشد تا بر اساس آن تصمیم گیری درست صورت گیرد.در مدیریت بحران قدم به قدم تلاشها اگر روی محاسبات و معیار و شاخصهای درست نباشد خود موجب بحرانهای دیگر می شود.هم اکنون مدیران اجرایی و مدیریت بحران تصور کنند که در هفته آینده ریزگردها مهمان ما باشند وسپس بارندگی خفیف رخ میدهد و به فکر چاره باشند.برنامه ها و اقدامات کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت تعریف شوند.درست است این بحران در خوزستان رخ میدهد اما تبعات آن بصورت مستقیم و غیر مستقیم متوجه کشور است.پس میطلبد که به عنوان یک معضل ملی به آن نگاه و توجه شود و امکانات و اعتبارات ملی برای رفع این بحران در نظر گرفته شود.الان هم دیر نشده و مدیران محترم باید با تدبیر و آینده نگری و چاره اندیشی ، این گونه حوادث را پیش بینی کرده ودر این خصوص فعالانه برخورد کنند نه منفعلانه.

رجبعلی کرد – مدرس دانشگاه